Maria Montessori (1870 - 1952)

Włoska lekarka i pedagog. Jedna z największych reformatorek wychowania przedszkolnego. Twórczyni „metody montessori”, która kładzie nacisk na umożliwienie dziecku swobodnej aktywności oraz kształcenie jego zmysłów. Każde dziecko jest inne, a więc każde ma prawo do indywidualnego rozwoju. Maria Montessori krytycznie odnosiła się do tradycyjnego szkolnictwa, a ławka szkolna była dla niej symbolem wyrażającym bezruch i tłumienie aktywności dziecka.

Maria Montessori opracowała całościową koncepcję pedagogiczną, obejmującą rozwój dziecka od narodzenia aż do wkroczenia przez nie w wiek dorosły. Wychowanie i edukacja opierają się na szacunku dla godności dziecka.

Wychowanie jest tu rozumiane jako wspieranie i stałe podążanie za dzieckiem. Istotą wychowania jest uniezależnienie dziecka od dorosłych, jego samodzielność i odpowiedzialność za siebie i za świat. Zadaniem wychowawcy jest pomoc dziecku w samodzielnym osiągnięciu celu, możliwa dzieki znajomości i szacunkowi dla praw rozwojowych.

W przedszkolach Montessori aktywność i dynamizm pracy dzieci, łączy się z ciszą i skupieniem.

Dzieci mają czas na samodzielne odkrycia. To miejsce, gdzie dzieciństwo jest czasem spokojnego wzrastania. Maria Montessori mówiła, że to nie dziecko jest kształtowane przez dorosłych, ale każdy człowiek jest ukształtowany przez dziecko, którym kiedyś był. Od tego jak dziecko się rozwija, czego doświadcza, jak jest motywowane i wspierane zależeć będzie całe jego przyszłe życie. Decydującą rolę odgrywa tu otoczenie, w którym dorasta. Czy jest pełne zakazów i niedostępnych przedmiotów, ogranicza możliwość zaspokajania ciekawości, czy jest odpowiednio przygotowane tak, aby umożliwić mu rozwój wszystkich sfer aktywności

półka

Przygotowane otoczenie w Pedagogice Montessori to miejsce, w którym dziecko może zaangażować ręce, umysł, zmysły, gdzie wszystko jest w zasięgu jego ręki i nie zagraża jego bezpieczeństwu.

Regały i półki są ustawione w taki sposób, aby dzieci mogły swobodnie do nich sięgnąć.

Nauka opiera się na specjalnie opracowanych pomocach edukacyjno – rozwojowych, uporządkowanych tematycznie.

Dziecko samo wybiera z czym chce w danej chwili pracować i ile czasu temu poświęci. Nauczyciel nie ingeruje w jego pracę, nie poucza go i nie przeszkadza. Obserwuje dziecko i stara się podążać za nim, podsuwając mu kolejne pomysły na działanie.

Pracę w znaczeniu Pedagogiki Montessori należy rozumieć jako taką aktywność dziecka, która ma charakter rozwojowy, poznawczy, kształcący i prowadzi do osiągnięcia konkretnego celu.

Praca montessoriańska angażuje ręce, umysł i zmysły. W ten sposób dziecko rozwija swoją wyobraźnię, zbiera potrzebne doświadczenia. Abstrakcyjne pojęcia stają się jaśniejsze, a zdobywanie wiedzy staje się radością.

ESTERA-300x240
asia1-300x198

Pomoce Montessori to różnego rodzaju przedmioty inspirujące dzieci do twórczego działania.

Cechuje je pro¬stota, estetyka i przemyślana konstrukcja. Każda pomoc zbudowana jest według zasady stopniowania trudności i zawiera możliwość samodzielnej kontroli dokonywanej przez dziecko.

Te specyficzne cechy dydaktycznych materiałów Montessori umożliwiają dziecku samodzielne działanie.

Cały materiał jest ze sobą logicznie powiązany, stanowi integralną całość. Każda grupa pomocy jest podstawą do następnych bardziej skomplikowanych i abstrakcyjnych działań.

Zdobytą wiedzę dziecko potrafi wykorzystać w praktyce, np. ćwicząc z materiałem kształcącym wrażliwość na barwy przenosi umiejętność rozróżniania kolorów na swoje działania w otoczeniu.

Nauczyciel w pedagogice Montessori ma szczególną rolę. Jest pomocnikiem, doradcą, sługą dziecka w jego drodze do dorosłości. Obserwuje, podpowiada, ale nie przejmuje aktywności za dziecko, nie narzuca swojej obecności. Pokazuje jak posługiwać się pomocami, jakie mają one przeznaczenie, jak o nie dbać. Pomaga gdy jest o to poproszony. Pomaga, ale nie wyręcza. Daje dziecku możliwość doświadczania. Pokazuje i pozwala spróbować. Czeka na sygnały od dziecka i reaguje na nie. Nie krytykuje, nie poprawia – pokazuje. Nie musi chwalić. Wystarczy, że całym sobą pokazuje, że akceptuje poczynania dziecka.

danusia-i-dzieci-300x225
OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Nauczyciel wprowadza reguły funkcjonowania grupy. Wspólnie z dziećmi ustala zasady pracy. Później pilnuje by były one przestrzegane. Ważne jest jego zachowanie, to jak się wyraża.Dzieci będą go naśladować.Gdy wychowawca mówi cicho i dzieciom łatwiej się wyciszyć.

Nauczyciel ma indywidualny kontakt z każdym dzieckiem. Prowadzi obserwacje każdego dziecka, aby wiedzieć czemu poświęcić więcej uwagi, dążąc do harmonijnego rozwoju dziecka.

Ważnym elementem w pracy nauczyciela Montessori jest cisza, która przejawia się spokojem, dbałością o porządek, uważnością w działaniu, umiejętnością słuchania i taką organizacją pracy, która umożliwia dzieciom przeżycie polaryzacji uwagi – długotrwałej koncentracji nad zadaniem

Zasady wyróżniające pedagogikę Montessori:

zasada wolnego wyboru pracy. W warunkach „przygotowanego otoczenia” dziecko może wybrać:
przedmiot – materiał rozwojowy, dydaktyczny,
miejsce (ma swobodę poruszania się),
tempo i czas uczenia się – działania (ma swobodę dysponowania czasem)
formę aktywności: indywidualną, partnerską czy grupową.

Dzięki zasadzie porządku dzieci uczą się, że każdy przedmiot ma swoje stałe miejsce, a po skończonych zajęciach należy zadbać o odłożenie z powrotem używanych przedmiotów. Zamiłowanie do ładu i harmonii porządkuje myśli i uczucia dziecka.

zasada ograniczenia – określony materiał edukacyjny występuje w jednym egzemplarzu. Stwarza to okazję do rozwijania umiejętności czekania, cierpliwości. To dobra lekcja dla formowania charakteru. Dzieci poznają społeczne granice dla swojego działania. Uczą się też zachowania reguł społecznych:
– nie rań innych (ani słowem ani czynem)
– nie niszcz – szanuj przedmioty w twoim otoczeniu
– nie przeszkadzaj – szanuj pracę swoją i innych
– szanuj prawa innych osób

biomy-300x240
ADAŚ1-300x198
ania-300x199

Wolność działań każdego dziecka ograniczona jest wolnością innych dzieci.

Uczy się ono dostrzegania tego, że nie jest samo, że obok pracują inni. Nie może rozpraszać ich mówiąc głośno, biegając lub hałasując. Do takiej pracy przygotowują ćwiczenia ciszy, ułatwiające koncentrację.

Każde dziecko jest inne i rozwija się w swoim indywidualnym rytmie.

Dlatego w przedszkolu Montessori dzieci pracują według własnego tempa i możliwości, podejmując zadania, do których są już gotowe.

Zdobywają wiedzę i praktyczne umiejętności poprzez własną aktywność, przy współpracy z Nauczycielami. Nauka opiera się na konkretnych doświadczeniach dziecka.

Dziecko, które ma możliwość dorastania wśród ludzi respektujących jego prawa rozwojowe, rozumiejących i szanujących jego samodzielność osiąga wewnętrzną równowagę, jest spokojne, opanowane, wrażliwe na ład i porządek. Potrafi samodzielnie działać, ma poczucie własnej wartości

lena1